Alexandre Yersin tìm ra Đà Lạt năm 1893, từ một cao nguyên hoang sơ ít người biết đến. Chẳng bao lâu Đà lạt được người Pháp biết đến và chọn là địa danh nổi tiếng. Vấn đề đặt ra cho người Pháp là làm sao đến được cao nguyên này thuận lợi nhất. Bởi sự nguy hiểm của đường độc đạo lúc bấy giờ nên người Pháp đã cho xây dựng nhà ga tại Đà Lạt.
Nhà ga Đà Lạt thời Pháp thuộc
Ga Đà Lạt được xây dựng năm 1932 đến năm 1938. Tuyến đường ray độc nhất vô nhị ở Việt Nam đã hoàn thành. Chuyến tàu động cơ hơi nước chạy bằng bánh răng đã đi vào hoạt động. Lúc bấy giờ ga Đà Lạt được đánh giá là nhà ga đẹp nhất Đông Dương.
Theo tài liệu ghi chép lại, ga Đà Lạt là ý tưởng thiết kế của hai kiến trúc sư người Pháp là Moncet và Reveron. Hai ông đã cho xây dựng một nhà ga với điều kiện địa lý, khí hậu, không gian rất giống núi miền Trung của nước Pháp.
Chúng ta có thể dễ dàng nhận ra hai ông kết hợp cả Đông và Tây vào công trình này. Với những mái xuôi có những đặc sắc của văn hóa Tây Nguyên mang dáng vóc một lâu đài với kiến trúc đối xứng hai bên tòa nhà giống hệt nhau. Từ kích thước hình dáng, họa tiết trang trí đến đường cong điển hình trong kiến trúc gô tích.
Mái lập ngói với độ dốc. Mái nhà dốc thẳng rồi hình ảnh mái nhà rông của người Tây Nguyên. Ba góc nhọn trên nóc nhà trên hình đỉnh langbiang huyền thoại.
Đặc biệt chính giữa nhà ga có đồng hồ sản xuất từ năm 1930 hiện nay vẫn hoạt động bình thường. Điều kỳ diệu là trải qua hai cuộc chiến tranh và 80 năm tồn tại, ga Đà Lạt vẫn nguyên vẹn và vững chắc không có gì thay đổi, vẫn mang công năng sử dụng ban đầu.
Trần nhà thiết kế vòm cao, thoáng, không gây ồn ào tạo không gian rộng rãi mang tính chất trang trí. Các ô cửa kính màu được sản xuất từ Pháp lấy ánh sáng tự nhiên từ các hướng. Nhà ga đủ điều kiện kỹ thuật. Vì vậy, ai đã từng đến đây đều cảm thấy ấm áp dễ chịu như mùa hè. Phòng chờ, phòng bán vé, phòng nhân viên hiện nay vẫn sử dụng bình thường không chút thay đổi nào.
Trong lịch sử kiến trúc, ga Đà Lạt là nhà ga nhỏ nhưng đạt hiệu quả lớn vì đã cho Đà lạt một di tích mỹ thuật và khoa học. Đặc biệt ga Đà Lạt không chỉ thu hút với kiến trúc độc đáo mà còn lưu giữ một đầu máy hơi nước do Nhật sản xuất vào đầu thế kỷ 20. Tuyến đường sắt của ga Đà Lạt dài 84km xuyên qua năm hầm rất dốc nên phải sử dụng hệ thống đường ray và đầu máy răng cưa dài 16km. Từ năm 1932, những người đứng đầu nhà ga Đà Lạt đã mua năm đầu máy hơi nước móc xích ở Thụy Sỹ để đảm bảo có ba chuyến tàu lăn bánh mỗi ngày.
Theo KPVN